ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ – ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ
Indian Farmer
ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ- “ਭਾਰਤ ਦਾ ਦਿਲ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ।” ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਮੂਰਤ ਕਿਸਾਨ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਿਸਾਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਰਾਖਾ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰਤ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਹੀ ਮਨ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ-
”ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ, ਉੱਚੀ ਸੋਚ। ਇਸ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖੋ।
ਇਹ ਇੱਕ ਕੌੜਾ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇੰਨੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਸਾਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਜੀਵਨ ਦਸ਼ਾ ਬਹੁਤ ਤਰਸਯੋਗ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਤਰਸਯੋਗ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਬੱਦਲ ਇਸ ਉੱਤੇ ਮੰਡਰਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੀਂਹ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਮੀਂਹ ਨਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਪਕੜ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਦੇ ਉਸਨੂੰ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦੇ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਚੂਹੇ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਜਾਨਵਰ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦਿਨ-ਰਾਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਟੁੱਟੀ-ਭੱਜੀ, ਘਾਹ-ਫੂਸ ਵਾਲੀ ਝੌਂਪੜੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਸ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖੂਆਂਣ ਲਈ ਖਾਣਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਚਦਾ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਤਰਸਯੋਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਇੰਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਅਨੁਸਾਰ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਆਈ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਨਪੜ੍ਹਤਾ, ਅਣਗਹਿਲੀ, ਸੰਘਰਸ਼, ਸ਼ੋਸ਼ਣ, ਧੋਖੇ, ਦਬਾਅ ਆਦਿ ਦਾ ਖਾਮਿਆਜ਼ਾ ਸਮਾਜਿਕ ਬਿਪਤਾਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੁਗਤਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਇਸ ਦੇ ਚੁੰਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਦੂਜੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਘੇਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਹੀ ਸਾਡੀ ਭਾਰਤੀਅਤਾ ਦੀ ਅਸਲੀ ਮੂਰਤ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਡੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਜੀਵਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸੇਠ-ਸਾਧਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਚੁੰਗਲ ਤੋਂ ਛੁਡਾਉਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਉਚਿਤ ਕੀਮਤ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਬੀਜਾਂ ਲਈ ਸੌਖੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਸਕੇਗਾ।
